میکروتیک چیست؛ میکروتیک یک شرکت فعال در حوزه تجهیزات و نرم‌افزارهای شبکه است که به‌واسطه سیستم‌عامل قدرتمند خود به نام RouterOS، محبوبیت زیادی در بین متخصصان شبکه پیدا کرده است. در این مقاله از آبالون، قص داریم ابتدا میکروتیک را معرفی کنیم، سپس به سراغ بررسی ویژگی‌های حرفه‌ای RouterOS، قابلیت‌های امنیتی و فایروال آن برویم تا با توانمندی‌های این ابزار همه‌کاره بیشتر آشنا شوید.
میکروتیک چیست؟
میکروتیک (MikroTik)، یک شرکت فناوری اطلاعات مستقر در لتونی است که به‌طور تخصصی در زمینه تولید تجهیزات شبکه و توسعه نرم‌افزارهای مدیریت شبکه فعالیت می‌کند. محصولات این شرکت شامل انواع روتر، سوئیچ، آنتن‌های وایرلس و تجهیزات مخابراتی است که با برند RouterBOARD شناخته می‌شوند. نقطه قوت اصلی میکروتیک، سیستم‌عامل اختصاصی آن با نام RouterOS است که بر پایه لینوکس توسعه یافته و امکان پیاده‌سازی انواع سرویس‌های شبکه مانند مسیریابی (Routing)، فایروال، VPN، مدیریت پهنای باند (QoS)، هات‌اسپات و پروتکل‌های پیشرفته‌ای مانند BGP و OSPF را فراهم می‌سازد. RouterOS هم روی سخت‌افزارهای اختصاصی میکروتیک نصب می‌شود و هم روی سیستم‌های مبتنی بر معماری x86 قابل راه‌اندازی است. پیکربندی این سیستم‌عامل معمولاً از طریق ابزار گرافیکی Winbox یا از طریق دسترسی‌های خط فرمان (CLI) از طریق SSH ،Telnet یا کنسول انجام می‌گیرد.
ویژگی‌های حرفه‌ای سیستم عامل MikroTik RouterOS
اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم چرا RouterOS میکروتیک تا این حد محبوب شده، باید به مجموعه‌ای از قابلیت‌های فنی و حرفه‌ای آن اشاره کنیم که برای مدیریت شبکه‌های کوچک تا گسترده طراحی شده‌اند. این سیستم‌عامل نه‌تنها انعطاف‌پذیر است، بلکه ابزاری قدرتمند برای افزایش امنیت، کنترل و بهینه‌سازی ترافیک شبکه به شمار می‌آید. ویژگی‌های آن عبارتند از:
۱. مسیریابی پیشرفته و انعطاف‌پذیر
RouterOS از پروتکل‌های مسیریابی پویا مانند OSPF ،BGP و RIP پشتیبانی می‌کند، به این معنا که شما می‌توانید روترهای میکروتیک را در هر نوع زیرساخت شبکه، چه ساده و چه پیچیده، به‌راحتی پیاده‌سازی کنید. برای مثال، با تنظیم OSPF در یک شبکه گسترده، می‌توان مسیرهای ارتباطی را به‌صورت خودکار و بهینه مدیریت کرد.
۲. مسیریابی مبتنی بر سیاست (PBR)
با قابلیت Policy-Based Routing می‌توانید تصمیم بگیرید کدام ترافیک از کدام مسیر عبور کند. مثلاً تماس‌های VoIP از لینک پرسرعت و مطمئن عبور داده شوند، اما دانلودهای حجیم از مسیر دیگر انجام شوند. این نوع مدیریت هوشمندانه، کیفیت خدمات را به‌طرز محسوسی افزایش می‌دهد.
۳. پشتیبانی از MPLS برای شبکه‌های حرفه‌ای
اگر در سازمان خود نیاز به راه‌اندازی VPNهای متعدد یا ارتباطات ایزوله دارید، قابلیت MPLS در RouterOS دقیقاً همان چیزی است که به آن نیاز دارید. MPLS امکان انتقال داده‌ها از طریق مسیرهای اختصاصی را فراهم می‌کند؛ بدون اینکه نیاز به تغییر در بستر فیزیکی شبکه باشد.
۴. تقسیم‌بندی ترافیک با VRF
با استفاده از VRF (مخفف Virtual Routing and Forwarding) می‌توانید جداول مسیریابی جداگانه برای بخش‌های مختلف سازمان تعریف کنید. این یعنی هر بخش مسیر خودش را دارد و داده‌ها از هم جدا باقی می‌مانند؛ بدون نیاز به خرید روتر جدید یا تجهیزات اضافه.
۵. توزیع هوشمند ترافیک با ECMP
ویژگی ECMP (مخفف Equal-Cost Multi-Path) به شما اجازه می‌دهد از چند مسیر هم‌زمان برای عبور ترافیک استفاده کنید. این یعنی هم افزایش سرعت، هم پایداری بیشتر. اگر یکی از لینک‌های اینترنت قطع شود، بقیه مسیرها به‌طور خودکار جای آن را می‌گیرند و قطعی حس نمی‌شود.
ویژگی‌های امنیتی و فایروال در MikroTik RouterOS
ویژگی‌های امنیتی و فایروال در MikroTik RouterOS عبارتند از:
۱. فایروال حالت‌مند (Stateful Firewall)
MikroTik RouterOS دارای فایروالی قدرتمند است که از تکنیک Stateful Packet Inspection استفاده می‌کند. این یعنی روتر فقط بررسی نمی‌کند که بسته از کجا آمده، بلکه وضعیت فعلی ارتباط را هم در نظر می‌گیرد. مثلاً اگر بسته‌ای مربوط به یک ارتباط معتبر و فعال باشد، به راحتی عبور می‌کند؛ اما بسته‌هایی که مشکوک یا جدید باشند، ابتدا بررسی یا مسدود می‌شوند.
۲. تشخیص ترافیک لایه ۷
یکی از قابلیت‌های پیشرفته RouterOS، امکان شناسایی ترافیک بر اساس لایه هفتم یا همان لایه نرم‌افزار است. این ویژگی برای فیلتر کردن ترافیک‌هایی مثل برنامه‌های P2P (مانند تورنت) بسیار کاربردی است. در واقع می‌توان ترافیکی را که مربوط به یک نرم‌افزار خاص است شناسایی کرد و تصمیم گرفت که آن را محدود یا مسدود کنیم، بدون اینکه فقط به آدرس IP یا پورت توجه شود.
۳. قوانین فایروال با ساختار ساده و مؤثر
در RouterOS، قوانین فایروال از دو بخش تشکیل شده‌اند: بخش شرط (matcher) که مشخص می‌کند کدام ترافیک بررسی شود، و بخش عمل (action) که تعیین می‌کند با ترافیک شناسایی‌شده چه برخوردی انجام شود. مثلاً می‌توان قانونی نوشت که ترافیک ورودی از یک IP خاص مسدود شود یا تنها اجازه عبور به بسته‌های خاصی داده شود، بدون نیاز به تنظیمات پیچیده.
۴. ردیابی ارتباط‌ها (Connection Tracking)
این ویژگی به RouterOS امکان می‌دهد تمام اتصال‌های شبکه را زیر نظر داشته باشد. بسته‌ها براساس جدول اتصال‌ها بررسی می‌شوند و به سه وضعیت تقسیم می‌شوند: جدید (New)، معتبر و موجود (Established)، و نامعتبر (Invalid). این تفکیک کمک می‌کند تا فقط ارتباط‌های امن اجازه عبور داشته باشند و ارتباط‌های غیرمجاز به‌سرعت شناسایی و مسدود شوند، که باعث افزایش امنیت و کاهش فشار روی پردازنده می‌شود.
۵. ترجمه آدرس (NAT) برای مدیریت ترافیک
RouterOS از Source NAT برای تغییر IP مبدأ و از Destination NAT برای هدایت بسته‌ها به داخل شبکه استفاده می‌کند. اگر اینترنت شما IP متغیر دارد، عملکرد Masquerade در NAT به صورت خودکار تنظیمات را به‌روز می‌کند. همچنین می‌توانید با استفاده از Destination NAT، یک سرویس داخلی مانند وب‌سرور یا دوربین را از بیرون شبکه قابل دسترسی کنید.
۶. علامت‌گذاری ترافیک با Mangle
ویژگی Mangle در RouterOS امکان علامت‌گذاری بسته‌ها را فراهم می‌کند تا در بخش‌هایی مانند صف‌بندی (Queue)، مسیریابی (Routing) یا NAT استفاده شوند. این علامت‌گذاری به شما کنترل بیشتری روی نوع و اولویت ترافیک می‌دهد. همچنین می‌توان مقادیر فنی مانند MSS را برای سازگاری بهتر با VPNها یا ارتباطات خاص تنظیم کرد، بدون اینکه به ساختار کلی شبکه آسیب برسد.
۷. استفاده از Address List برای گروه‌بندی IPها
با استفاده از Address List می‌توانید مجموعه‌ای از آدرس‌های IP را در قالب یک لیست ذخیره کنید. این لیست‌ها کمک می‌کنند تا قوانین فایروال به‌صورت گروهی و ساده‌تر اجرا شوند. مثلاً می‌توان یک لیست از کاربران بلاک‌شده ایجاد کرد و به‌جای تنظیم قانون برای هر IP، فقط به آن لیست اشاره کرد. این کار مدیریت دسترسی‌ها را بسیار ساده و سریع می‌کند.
جمع‌بندی
میکروتیک چیست؛ این سؤال نقطه شروع مقاله ما بود. در این مطلب، ابتدا با شرکت میکروتیک و محصولات آن آشنا شدیم و سپس سیستم‌عامل قدرتمند RouterOS را معرفی کردیم. در ادامه، به بررسی ویژگی‌های حرفه‌ای آن از جمله قابلیت‌های مسیریابی، امنیتی، فایروال و مدیریت ترافیک پرداختیم. در نهایت، اگر به دنبال یک راه‌حل قدرتمند، مقرون‌به‌صرفه و انعطاف‌پذیر برای مدیریت شبکه هستید، MikroTik انتخابی هوشمندانه است.
