آشنایی با Kubectl و پر کاربردترین دستورات مدیریت کلاسترهای کوبرنتیز

اگر بخواهیم کوبرنتیز را به یک شهر هوشمند تشبیه کنیم، kubectl همان شهردار یا مدیر اجرایی است که دستورات شما را به بخش‌های مختلف شهر منتقل می‌کند. این ابزار خط فرمانی به شما اجازه می‌دهد تا منابعی مانند پادها، سرویس‌ها و دیپلویمنت‌ها را ایجاد، مدیریت و پایش کنید.

kubectl واسطه‌ای میان کاربر و هسته‌ کوبرنتیز است. هر فرمانی که صادر می‌کنید، از طریق kubectl به زبان قابل فهم برای کلاستر ترجمه می‌شود. همین ویژگی باعث شده است که یادگیری و تسلط بر kubectl اولین گام جدی برای هر کسی باشد که می‌خواهد وارد دنیای کوبرنتیز و زیرساخت‌های ابری شود. در ادامه این مطلب، علاوه بر معرفی این ابزار، به آموزش نصب و استفاده، بررسی دستورات پرکاربرد و مقایسه‌ آن با Docker CLI خواهیم پرداخت تا تصویری کامل از نقش کلیدی kubectl در مدیریت کلاسترها به دست آورید.

Kubectl چیست؟

kubectl ابزاری است که برای مدیریت و تعامل با کلاسترهای Kubernetes طراحی شده است. این ابزار رابطی میان کاربر و Kubernetes API Server محسوب می‌شود و دستورات شما را به درخواست‌های قابل فهم برای کلاستر ترجمه می‌کند. به کمک kubectl می‌توانید منابع مختلفی مانند Pods ،Deployments ،Services و Namespaces را ایجاد، مشاهده، ویرایش یا حذف کنید.

به بیان ساده، kubectl همان «کنترل از راه دور» Kubernetes است؛ هر کاری که بخواهید روی کلاستر انجام دهید، از طریق این ابزار امکان‌پذیر خواهد بود. برای نمونه:

kubectl get pods
kubectl describe pod my-app
kubectl apply -f deployment.yaml

این دستورات به شما اجازه می‌دهند وضعیت پادها را بررسی کنید، جزئیات یک منبع خاص را ببینید یا تغییرات جدید را روی کلاستر اعمال نمایید.

kubectl نه‌تنها برای توسعه‌دهندگان، بلکه برای مدیران سیستم و تیم‌های DevOps نیز ابزاری حیاتی است، زیرا بدون آن، مدیریت منابع در Kubernetes بسیار پیچیده و زمان‌بر خواهد بود.

تفاوت Kubectl و Docker CLI

یکی از پرسش‌های رایج برای کسانی که تازه وارد دنیای کوبرنتیز می‌شوند این است که تفاوت kubectl با Docker CLI چیست؟ هر دو ابزار خط فرمانی هستند، اما در دو سطح کاملاً متفاوت عمل می‌کنند:

به بیان ساده:

• Docker CLI برای مدیریت کانتینرها در سطح محلی طراحی شده است.
• kubectl برای مدیریت مجموعه‌ای از کانتینرها در قالب یک کلاستر توزیع‌شده استفاده می‌شود.

اگر Docker CLI را به یک «ابزار شخصی» برای کنترل کانتینرهای روی لپ‌تاپ خود تشبیه کنیم، kubectl مثل «کنترل مرکزی» یک دیتاسنتر است که صدها یا هزاران کانتینر را در چندین سرور مدیریت می‌کند.

آموزش Kubectl

برای شروع کار با kubectl، ابتدا باید آن را روی سیستم‌عامل خود نصب و سپس به یک کلاستر Kubernetes متصل کنید. این ابزار روی لینوکس، مک و ویندوز قابل نصب است و بسته به سیستم‌عامل می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند curl، پکیج منیجرها (apt ،yum  یا brew) یا ابزارهایی مثل Chocolatey و Scoop استفاده کنید.

پس از نصب، مهم‌ترین بخش برای اتصال به کلاستر، فایل kubeconfig است که معمولاً در مسیر ~/.kube/config قرار دارد. این فایل شامل اطلاعاتی مانند موارد زیر است:

• آدرس API Server
• گواهی‌ها یا توکن‌های دسترسی
• نام کلاستر و کانتکست‌ها

این فایل به kubectl اجازه می‌دهد تا دستورات شما را به کلاستر موردنظر ارسال کند.

ساختار کلی دستورات kubectl به شکل زیر است:

kubectl [command] [TYPE] [NAME] [flags]

• command: عملی که می‌خواهید انجام دهید (مثل get ،create  یا delete)
• TYPE: نوع منبع (مثل pod ،service یا deployment)
• NAME: نام منبع خاص (اختیاری)
• flags: پارامترهای اضافی (مثل -o wide یا –namespace)

برای نمونه:

kubectl get pods -o wide
kubectl create namespace dev-team
kubectl delete pod my-app-0

با یادگیری همین ساختار ساده، می‌توانید به‌تدریج منابع مختلف را مدیریت کرده و درک عمیق‌تری از نحوه کار Kubernetes به دست آورید.

Kubectl در کوبرنتیز

برای درک بهتر نقش kubectl، باید جایگاه آن را در معماری کوبرنتیز بشناسیم. Kubernetes از اجزای متعددی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه‌ای خاص دارند، اما نقطه‌ مرکزی برای ارتباط با همه‌ این اجزا، API Server است. kubectl به‌عنوان یک کلاینت خط فرمانی، دستورات شما را به درخواست‌های HTTP تبدیل کرده و به API Server ارسال می‌کند.

به این ترتیب، هر عملیاتی که با kubectl انجام می‌دهید، در واقع از طریق API Server به سایر اجزای کلاستر منتقل می‌شود. برای مثال:

• وقتی دستور kubectl get pods را اجرا می‌کنید، kubectl از API Server وضعیت پادها را می‌پرسد.
• وقتی دستور kubectl apply -f deployment.yaml را اجرا می‌کنید، فایل YAML شما به API Server ارسال می‌شود تا منابع جدید ایجاد یا به‌روزرسانی شوند.

بنابراین kubectl نه‌تنها یک ابزار مدیریتی، بلکه دروازه‌ اصلی ورود به دنیای کوبرنتیز است. بدون آن، تعامل مستقیم با API Server نیازمند ارسال دستی درخواست‌های پیچیده‌ HTTP خواهد بود، در حالی که kubectl این فرآیند را ساده و قابل فهم می‌کند.

به همین دلیل، تسلط بر kubectl برای هر فردی که قصد دارد با Kubernetes کار کند، یک مهارت پایه‌ای و ضروری محسوب می‌شود.

دستورات Kubectl

یکی از دلایل محبوبیت kubectl، تنوع و قدرت دستورات آن است. این دستورات به شما کمک می‌کنند تا منابع مختلف Kubernetes را به‌سادگی مدیریت کنید. در ادامه، برخی از بهترین و پرکاربردترین دستورات kubectl را بررسی می‌کنیم:

مدیریت پادها (Pods)

kubectl get pods
kubectl describe pod my-pod
kubectl delete pod my-pod

کاربرد این دستورات به این ترتیب هستند:

• مشاهده لیست پادها
• بررسی جزئیات یک پاد خاص
• حذف یک پاد مشکل‌دار

مدیریت دیپلویمنت‌ها (Deployments)

kubectl get deployments
kubectl apply -f deployment.yaml
kubectl scale deployment my-app --replicas=5
kubectl rollout restart deployment my-app

کاربرد این دستورات به این ترتیب هستند:

• مشاهده دیپلویمنت‌ها
• ایجاد یا به‌روزرسانی از طریق فایل YAML
• تغییر تعداد Replicaها
• ری‌استارت دیپلویمنت برای اعمال تغییرات

سرویس‌ها (Services)

kubectl get services
kubectl describe service my-service

کاربرد این دستورات به این ترتیب هستند:

• نمایش سرویس‌های موجود
• بررسی جزئیات سرویس‌ها و پورت‌ها

لاگ‌گیری و دیباگ

kubectl logs my-pod
kubectl exec -it my-pod -- /bin/sh
kubectl cp my-pod:/app/logs ./logs

کاربرد این دستورات به این ترتیب هستند:

• مشاهده لاگ‌های یک پاد
• ورود به کانتینر برای رفع اشکال
• کپی فایل‌ها بین پاد و سیستم محلی

مدیریت کانتکست‌ها و کلاسترها

kubectl config
get-contexts
kubectl config use-context my-cluster

کاربرد این دستورات به این ترتیب هستند:

• مشاهده لیست کانتکست‌ها
• جابه‌جایی بین چند کلاستر مختلف

نکات تکمیلی و بهترین شیوه‌ها در استفاده از Kubectl

برای اینکه کار با kubectl سریع‌تر، ساده‌تر و حرفه‌ای‌تر شود، رعایت چند نکته و ترفند می‌تواند تجربه‌ شما را به‌طور چشمگیری بهبود دهد:

استفاده از Alias

اجرای مداوم دستورات طولانی می‌تواند خسته‌کننده باشد. با تعریف یک alias ساده مثل زیر، می‌توانید زمان زیادی صرفه‌جویی کنید:

alias k=kubectl
k get pods
k apply -f deployment.yaml

مدیریت چند کلاستر و کانتکست

اگر با چند کلاستر مختلف کار می‌کنید، استفاده از دستورات زیر ضروری است:

kubectl config get-contexts
kubectl config use-context my-cluster

این کار باعث می‌شود به‌راحتی بین محیط‌های توسعه، تست و پروداکشن جابه‌جا شوید.

خروجی‌های متنوع برای تحلیل بهتر

با فلگ -o می‌توانید خروجی‌ها را در فرمت‌های مختلف ببینید:

kubectl get pods -o wide
kubectl get pods -o yaml
kubectl get pods -o json

این قابلیت برای دیباگ و اتوماسیون بسیار مفید است.

ابزارهای کمکی

• ابزارهایی مانند kubectx و kubens برای مدیریت سریع‌تر کانتکست‌ها و namespaceها بسیار کاربردی هستند.
• ابزار k9s نیز یک رابط ترمینالی تعاملی برای مدیریت منابع Kubernetes فراهم می‌کند.

یادگیری تدریجی با پروژه‌های واقعی

• بهترین راه برای تسلط بر kubectl، تمرین مداوم در پروژه‌های واقعی است.
• از محیط‌های آزمایشی (sandbox) یا کلاسترهای کوچک محلی (مثل Minikube یا Kind) استفاده کنید تا بدون نگرانی از خطا، دستورات را تمرین کنید.

جمع‌بندی

در این مطلب دیدیم که kubectl نه‌تنها یک ابزار خط فرمانی ساده، بلکه ستون اصلی تعامل با دنیای Kubernetes است. از نصب و پیکربندی اولیه گرفته تا اجرای پرکاربردترین دستورات، kubectl به شما امکان می‌دهد منابع مختلف را مدیریت کنید، وضعیت کلاستر را زیر نظر داشته باشید و در صورت نیاز به‌سرعت تغییرات لازم را اعمال نمایید.

در نهایت، تسلط بر kubectl اولین گام جدی برای ورود به دنیای DevOps و Cloud Native است. هرچه بیشتر با این ابزار تمرین کنید، درک عمیق‌تری از Kubernetes به دست خواهید آورد و مدیریت کلاسترها برایتان به یک فرآیند روان و لذت‌بخش تبدیل خواهد شد.

با سرویس کوبرنتیز  آبالون می‌توانید راه‌اندازی کوبرنتیز بر بستر ابر را به متخصصان آبالون بسپارید و بر فرایندهای کسب‌وکار خود متمرکز شوید.